Speciaal voor gemeentes ontwikkelde Vektis de Gemeentezorgspiegel. Hierin zijn inzichten te vinden over het zorggebruik in een gemeente. 1 van de rapporten in de Gemeentezorgspiegel geeft een detailweergave van de Farmaceutische Kosten Groep (FKG). Op basis van dit inzicht kunnen gemeentes gemakkelijker de Wmo-gelden op wijkniveau verdelen. Deze FKG’s zijn ook belangrijk onderdeel van het verdeelmodel Wmo. In dit artikel leggen we uit wat dat verdeelmodel precies inhoudt en gaan we dieper in op de FKG’s en de meerwaarde voor gemeentes van die detailweergave.
Gemeentefonds
Gemeentes hebben geld nodig om hun gemeentelijke taken uit te voeren. 40 procent van het benodigde geld int de gemeente zelf. Het gaat dan bijvoorbeeld om onroerendezaakbelasting, hondenbelasting en rioolheffing. De overige 60 procent ontvangen gemeentes van het Rijk. Dit geld komt deels uit het Gemeentefonds (49%), en ook via een specifieke uitkering (11%) van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ten behoeve van onder andere bijstandsuitkeringen (6 miljard euro).
Indicatoren
In het Gemeentefonds wordt ongeveer 2,3 miljard euro verdeeld voor de uitvoering van de begeleiding vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het verdeelmodel Wmo zorgt voor een eerlijke verdeling van de Wmo-gelden, onder de 380 gemeentes die Nederland telt.
De hoogte van het bedrag dat een gemeente ontvangt wordt bepaald aan de hand van enkele indicatoren. Voorbeelden van indicatoren zijn het aantal 65-plussers, het aantal inwoners met een laag inkomen of een Wajong-uitkering. Sommige indicatoren wegen zwaarder dan andere. De zwaarwegendste is het aantal mensen in een Farmaceutische Kosten Groep. Vektis levert jaarlijks het aantal personen per leeftijdscategorie en per gemeente, dat in een bepaalde FKG valt aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Farmaceutische Kosten Groep
In een Farmaceutische Kosten Groep leggen we de mensen met een chronische ziekte vast. Om te bepalen of iemand in een FKG hoort, kijken we naar de declaratiedata van geneesmiddelen. Gebruikt iemand een bepaald geneesmiddel, dan is dat een indicatie dat die persoon een bepaalde chronische ziekte heeft. Er zijn in totaal 30 FKG’s bepaald, zoals voor hartaandoeningen, depressie, hoog cholesterol, ziekte van Crohn of colitis ulcerosa en diabetes. De FKG’s blijken een goede voorspeller te zijn van het zorggebruik in de Wmo.
Meer over het Gemeentefonds
Het geld in het Gemeentefonds, in totaal ongeveer 29 miljard euro, wordt verdeeld aan de hand van een aantal criteria, zoals het aantal inwoners, oppervlakte van de gemeente en de centrumfunctie. Belangrijk hierbij is dat er op objectieve wijze rekening gehouden wordt met de verschillen tussen gemeentes, bijvoorbeeld in kosten en draagkracht. Het Gemeentefonds kent verschillende type uitkeringen: de Algemene Uitkering (de grote pot) en integratie- en decentralisatie-uitkeringen met aparte verdeelmodellen. Het verdeelmodel Wmo begeleiding is daar 1 van.
In mei verschijnt de voorjaarsnota van de Rijksoverheid en dit is het moment waarop het verdeelmodel Wmo geactualiseerd wordt. Indicatoren worden geüpdatet en ingediende wijzigingen verwerkt. In de ‘meicirculaire Gemeentefonds’ wordt de hoogte van de totale pot geld bekendgemaakt en ook de verdeling daarvan. Rond Prinsjesdag volgt bijstelling hiervan. De definitieve afrekening laat vaak nog wel 1 jaar op zich wachten.
Gemeentes hebben beleidsvrijheid bij de besteding van het geld uit het Gemeentefonds. Alle middelen in het Gemeentefonds zijn vrij besteedbaar en worden als 1 budget aan een gemeente verstrekt.
Complex
Het sociaal domein is een complex en gevoelig onderwerp voor zowel het Rijk als gemeentes. Het huidige verdeelmodel Wmo stamt uit 2013/2014, het jaar waarin de decentralisatie plaatsvond. Al bij het begin van de decentralisaties voor het sociaal domein is de noodzaak onderkend om op enig moment de verdeling voor het sociaal domein te herzien. Nu gemeentes een aantal jaar de nieuwe taken in het sociaal domein uitvoeren is het mogelijk om modellen te maken die beter aansluiten op de verschillende kostenpatronen bij gemeenten dan destijds. Daarom doet het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties momenteel onderzoek naar de werking van het model en hoe de verdeling over de gemeentes verbeterd kan worden. Bovendien is het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties in samenwerking met de VNG een traject gestart om de kennis over de verdeelmodellen breder te verspreiden onder gemeentes.
Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
FKG’s in Gemeentezorgspiegel
Om het verdelen van het Wmo-budget binnen de gemeente te vereenvoudigen is een meer gedetailleerde weergave van de FKG’s wenselijk. Vektis is de afgelopen jaren door veel gemeentes benaderd met de vraag of meer gedetailleerde inzichten over de FKG’s op wijkniveau beschikbaar zijn. In welke wijken wonen de mensen met een bepaalde chronische ziekte? En daaraan gekoppeld: welke Wmo-zorg verwachten we waar te gaan leveren?
Gemeentes gebruiken deze informatie om de Wmo-gelden te verdelen over wijken binnen de gemeente. Deze informatievraag is nu onderdeel geworden van een breed palet aan zorginzichten die Vektis aanbiedt in de Gemeentezorgspiegel.
Op basis van dezelfde objectieve criteria die gebruikt worden in het landelijk verdeelmodel, geven wij in de Gemeentezorgspiegel inzicht in de aantallen personen per FKG op wijkniveau. De gehanteerde methodiek om het aantal personen met een FKG te bepalen sluit aan bij de methodiek die Vektis hanteert voor de bepaling per gemeente voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Meer weten over de Gemeentezorgspiegel? Klik dan hier.
