Factsheet Wijkverpleging

4 minuten lezen Gepubliceerd op: 15/12/2022

Zorgaanbieders
Zorg in gemeente
Wijkverpleging

Deel dit bericht via

Soms heb je tijdelijk of voor een lange periode wijkverpleging nodig. Denk bijvoorbeeld aan hulp bij het verzorgen van een wond na een operatie, hulp bij het aan- en uitkleden, huidverzorging en stomazorg. Niet alleen ouderen maken gebruik van wijkverpleging. Ook mensen van middelbare leeftijd en kinderen kunnen wijkverpleging nodig hebben.

Tot 2018 was er een stijgende trend te zien in het aantal mensen dat wijkverpleging ontvangt. Ook de uitgaven aan wijkverpleging stegen. In de jaren 2019 tot en met 2021 stabiliseert het totaal aantal ontvangers en het totaal aantal uren wijkverpleging. De uitgaven aan wijkverpleging nemen zelfs af. Met het oog op de vergrijzing, is het onwaarschijnlijk dat de vraag naar wijkverpleging is afgenomen. Deze trendbreuk wordt waarschijnlijk beïnvloed door het uitstellen of uitblijven van zorg door de corona-pandemie. Mogelijk speelt ook personeelstekort een rol.

In deze factsheet gaat het om daadwerkelijk gedeclareerde wijkverpleging. Deze cijfers brengen dus niet de behoefte aan wijkverpleging in beeld.

Aantal mensen met wijkverpleging stabiel rond 585 duizend

In 2021 hebben 584 duizend mensen wijkverpleging gekregen. Het aantal mensen met wijkverpleging is sinds 2018 redelijk stabiel met een aantal rond de 585 duizend, met een lager aantal in 2020. In 2020 werd er over het algemeen minder zorg geleverd door de corona-pandemie. Het aantal ontvangers varieert per maand, gemiddeld zijn het er 293 duizend per maand. Het verschil tussen de jaar- en de maandcijfers duidt op veel dynamiek: er stromen veel mensen in en uit de wijkverpleging.

Als je wijkverpleging nodig hebt, dan kun je een aanbieder vragen de zorg voor je te regelen (zorg in natura) of zelf iemand inschakelen en betalen via een persoonsgebonden budget (pgb). De meeste mensen ontvangen wijkverpleging via zorg in natura, dus via een aanbieder. In 2021 hebben 14.000 mensen zelf de wijkverpleging ingekocht met een pgb.

80% van de ontvangers is ouder dan 66 jaar

Vooral ouderen maken gebruiken van wijkverpleging. 80% is ouder dan 66 jaar en de gemiddelde leeftijd van de ontvangers is 75 jaar. De piek ligt met ruim 22 duizend bij de mensen van 82 jaar (bij mannen bij 81 jaar, en bij vrouwen bij 84 jaar) De meeste ontvangers zijn vrouw: 59%. Dat heeft te maken met het gegeven dat vrouwen ouder worden dan mannen.

Niet alleen ouderen maken gebruik van wijkverpleging. Ook mensen van middelbare leeftijd en kinderen hebben wijkverpleging nodig. Dit zie je terug in de figuur hiernaast.

Grote regionale verschillen in aantallen mensen die wijkverpleging gebruiken

Gemiddeld maakt in 2021 3,4% van de Nederlandse bevolking gebruik van wijkverpleging. Het percentage ontvangers verschilt per gemeente. In de gemeente Westerwolde is het percentage met wijkverpleging het hoogst met 6,5% en in de gemeente Lansingerland het laagst met 1,9%. De leeftijdsopbouw van de bevolking in een gemeente is 1 van de belangrijkste factoren hierin. In Westerwolde wonen veel ouderen: 26% van de inwoners is ouder dan 65 jaar en in Lansingerland 16%. In Westerwolde maken daarom meer mensen gebruik van wijkverpleging dan in Lansingerland.

Wil je weten hoeveel mensen er in jouw gemeente wijkverpleging krijgen? Navigeer met je muis over de kaart en bekijk het aandeel mensen met wijkverpleging per gemeente.

Gemiddeld 6 uur wijkverpleging per week

Gemiddeld ontvangen mensen 6 uur wijkverpleging per week in 2021. De variatie in uren is groot. Zo ontvangen terminale patiënten 25 uur zorg per week in 2021, terwijl de zorg aan kwetsbare ouderen en chronisch zieken die langer dan 3 maanden zorg nodig hebben (zowel somatisch als psychogeriatrisch) en medische kindzorg 4 uur per week is.

De grootste groep mensen die wijkverpleging ontvangt is de groep kwetsbare ouderen en chronisch zieken met een psychogeriatrische/psychiatrische aandoening die langer dan 3 maanden zorg nodig hebben. We kunnen niet zien of het om verpleging of verzorging gaat.

Gemiddeld 5 maanden wijkverpleging

In 2021 krijgen mensen gemiddeld zo’n 5 maanden wijkverpleging. De periode verschilt van persoon tot persoon. Zo zijn er mensen die tijdelijk, ongeveer 3 maanden, wondverzorging nodig hebben na een operatie en mensen die structureel aangewezen zijn op wijkverpleging.

Gemiddelde uitgaven wijkverpleging 5.600 euro per persoon

De gemiddelde uitgaven aan wijkverpleging bedragen in 2021 gemiddeld 5.600 euro per persoon. Deze uitgaven waren hoger in voorgaande jaren met in 2017 en 2018 6.200 euro per persoon. Het gemiddelde bedrag per leeftijdsklasse varieert. Je ziet dat de uitgaven per persoon voor kinderen en jongeren en voor de ouderen het hoogste zijn. Voor vrouwen bedragen de gemiddelde kosten ruim 5.900 euro en voor mannen ruim 5.100 euro.

200 miljoen euro minder uitgegeven aan wijkverpleging in 2021

In 2021 is 3,3 miljard euro aan wijkverpleging uitgegeven. Dit was nog 3,5 miljard in 2019. De uitgaven in 2021 zijn dus 200 miljoen minder dan in 2019. Na een piek in 2018 zijn de uitgaven weer gaan dalen.

Meer instellingen die wijkverpleging aanbieden, maar minder ZZP-ers

In 2021 leverden ruim 1.400 instellingen reguliere wijkverpleging. Dat is meer dan alle voorgaande jaren (2016 t/m 2020), waarin het aantal steeg van ruim 1.000 naar 1.400. Er zijn in 2021 minder ZZP’ers (iets meer dan 1.200) die zelfstandig declareren in de reguliere wijkverpleging dan in voorgaande jaren. Het aantal ZZP’ers steeg tot ruim 1.500 in 2018, waarna het in 2019, 2020 en 2021 weer afnam. Aanbieders die alleen palliatief terminale zorg leveren zijn hier buiten beschouwing gelaten. De informatie in dit blok omvat dus een iets andere populatie dan de andere blokken in deze factsheet.

Het overgrote deel van deze ZZP’ers in 2021 (98%) is niet-gecontracteerd. Dit percentage is vergelijkbaar met eerdere jaren. Er zijn meer niet-gecontracteerde instellingen (circa 700) dan volledig gecontracteerde instellingen (circa 500) in 2021. Dit was ook het geval in de jaren 2017 tot en met 2020. Desondanks nemen de volledig gecontracteerde instellingen verreweg het grootste deel van de kosten voor hun rekening. Dat blijkt uit onderzoek van Vektis naar de ontwikkeling van het aandeel niet-gecontracteerde zorg binnen de wijkverpleging.

Het aandeel cliënten dat gebruik maakt van niet-gecontracteerde reguliere wijkverpleging is 3,8% in 2021. Bij palliatief terminale zorg is dat aandeel iets lager met 3,3%. Het aandeel niet-gecontracteerde zorg in kosten ligt hoger voor de reguliere wijkverpleging (5,8%) dan voor de palliatief terminale zorg (5,3%).